Академијата за единствен пазар претставува нова фаза во европската интеграција на регионот: зајакнување на институциите, развој на компетенции и создавање доверба, што е неопходно за пристап до Единствениот пазар на Европската Унија. Како една од приоритетните активности во рамката План за раст на ЕУ за Западен Балкан, Академијата ќе овозможи реформските обврски да се преточат во практично знаење, конкретни институционални капацитети и механизми за одржлива соработка меѓу земјите од регионот и Европската Унија.
Ова беше оценето во Подгорица, каде што, во соработка со Владата на Црна Гора, се одржа свеченото отварање на Академијата за единствен пазар (SMA) — регионална платформа која обезбедува професионална поддршка на институциите на Западен Балкан во процесот на хармонизирање со правилата и практиките на единствениот пазар на Европската Унија.
Академијата ќе овозможи структурирана, повеќегодишна програма за професионална обука, соработка меѓу врсници со институциите на ЕУ и развој на професионални мрежи во областите на стандардизација, акредитација, метрологија и надзор на пазарот. СМА претставува механизам преку кој реформските обврски се претвораат во конкретни вештини и институционални капацитети, неопходни за подлабока интеграција на регионот во Единствениот пазар на ЕУ.
Церемонијата ја отвори премиерот на Црна Гора, Г-дин Милојко Спајиќ, со присуство на заменик-премиерот и бројни министри, претставници на Европската комисија, Владата на Сојузна Република Германија, регионални институции и меѓународни експерти.
„Мора да бидеме свесни дека процесот на целосна интеграција не завршува на хартија, ниту пак завршува со самото членство – тој мора да живее во секоја општествена пора, во секоја институција, постапка, производство и секоја компанија што се преправа дека работи според правилата на Единствениот пазар на Европската Унија“, рече премиерот Милојко Спајиќ и истакна дека токму тука започнува улогата на Академијата, која ќе им помогне на локалните експерти да работат според истите стандарди како и нивните колеги во земјите-членки.
Уште од утре, „преку соработка што ја зајакнува довербата, Црна Гора не само што го води, туку и го предводи процесот на обединување на Западен Балкан со Европската Унија“, рече премиерот за време на церемонијата на отворање на Академијата за единствениот пазар.
За време на церемонијата, се одржа симболично одбележување на партнерството EU4Trade, со што се потврди заедничката посветеност на зајакнување на стандардизацијата, акредитацијата, метрологијата и надзорот на пазарот.
Амбасадорот на Европската Унија во Црна Гора, Јохан Сатлер, оцени дека „Денешното отворање не е само почеток на проект; тоа означува почеток на ново партнерство засновано на заеднички стандарди, заедничко учење и заедничка европска визија.“ Академијата за единствениот пазар го претставува она што треба да биде односот меѓу Европската Унија и Западен Балкан: базиран на образование, практичен во пристапот и фокусиран на резултати што граѓаните и економијата можат да ги почувствуваат во секојдневниот живот.
„Црна Гора е заслужен домаќин на овој проект и ги поканувам сите земји од Западен Балкан да ја искористат максимално оваа Академија и можноста да се приближат до Единствениот пазар“, истакна тој.
Амбасадорот на Сојузна Република Германија во Црна Гора, Петер Фелтен рече дека Академијата за единствен пазар претставува токму она што Германија сака да го промовира и поддржи кога станува збор за Западен Балкан: поблиска соработка и посилна интеграција во регионот – на начин што ќе им користи на луѓето од овој регион. „На начин што го поттикнува економскиот развој на земјите од регионот преку зајакнување на Заедничкиот регионален пазар и на начин што во исто време ги поддржува земјите од Западен Балкан во подготовката за Единствениот пазар на Европската Унија и за пристапување кон Европската Унија“, рече Фелтен.
Академијата симболично ја отворија Маида Горчевиќ, министер за европски прашања во Владата на Црна Гора и Тања Бошковиќ, раководител на проектот во GIZ.
„Денес со гордост можам да кажам дека направивме сè за да ја претвориме оваа идеја во реалност – во проект што ќе му служи на целиот регион, а кој во исто време ќе го носи препознатливиот печат на Црна Гора. Бидејќи кога зборуваме за Академијата на единствениот пазар, не зборуваме само за проект – туку за инструмент што ги поврзува реформите со резултатите и создава заедничка рамка на доверба, мост меѓу нашиот регион и Европската Унија“, истакна министерката за европски прашања, Маида Горчевиќ.
„За Црна Гора, тој мост има посебно значење. Тоа директно води кон нашето идно членство во Европската Унија. Затоа гледаме на оваа Академија не само како на иницијатива – туку како на алатка што ја претвора политичката волја во реални капацитети, а европската перспектива во секојдневна практика на нашите институции“, додаде таа.
Горчевиќ истакна дека денес ја препознаваме подлабоката вредност на Планот за раст, во рамките на кој беше замислена оваа Академија – вредност што не се мери само со стотиците милиони евра наменети за реформи. „Нејзината суштинска вредност е во приближувањето на нашите економии, нашите институции и нашите луѓе до стандардите, принципите и можностите кон кои се стремиме како идни членки на Европската Унија“, истакна Горчевиќ.
Др. Тања Бошковиќ, раководител на проекти во ГИЗ, истакна дека денес не отвораме само програма — туку простор за заедничко учење, доверба и напредок. Академијата за единствен пазар е родена од јасна визија: дека регионот може и треба да биде рамноправен партнер во Европската Унија, кога има знаење, капацитети и луѓе кои веруваат во него. Затоа оваа Академија е мост — мост меѓу институциите, меѓу експертите, меѓу она што сме денес и она кон што се стремиме утре.
„А мостот не се гради сам од себе.“ Го градат партнери, искрена соработка и заедничка цел. Маида и јас не го „лансираме“ проектот денес — ние ја потврдуваме вербата дека регионот има сила да продолжи напред. Ние сме подготвени. Партнерите се тука. Патот е отворен. Сега – заедно градиме мост, заклучи таа.“
За време на настанот беше потпишана Свечена декларација за соработка во рамките на програмата EU4Trade, со која Европската комисија, Владата на Сојузна Република Германија и ГИЗ ја потврдуваат својата заедничка посветеност за поддршка на земјите од Западен Балкан во зајакнувањето на институционалните капацитети и подготовките за пристап до Единствениот пазар на Европската Унија, преку основање на Академијата за Единствен пазар (СЕП).
SMA е основана во рамките на проектот EU4Trade, кофинансиран од Европската Унија и Германската влада, а имплементиран од GIZ.
